Forum Wokół Kina – Historia

Do roku 1989 w polskiej kinematografii całkowicie dominowały instytucje państwowe. Pierwsze propozycje zmian na tym obszarze kultury zaproponował Juliusz Burski, wówczas wiceprezes Stowarzyszenia Filmowców Polskich, na Forum tej organizacji w dniach 18-19 lutego 1989 roku, czyli jeszcze w czasie trwania obrad Okrągłego Stołu (od 6 lutego do 5 kwietnia). W projekcie, który w środowisku twórczym określano jako „reforma reformy”, proponował wycofanie partii i państwa z zarządzania kinematografią, stworzenie sprzyjającego rozwojowi kultury sytemu podatkowego i przekazanie odpowiedzialności za losy kultury audiowizualnej przedstawicielom środowisk, które ją tworzą. Zdaniem zwolenników tego projektu, wprowadzenie go w życie mogło nastąpić bardzo szybko, ponieważ wiązało się jedynie z nowelizacją aktów wykonawczych.

Rzeczywista transformacja kinematografii, zaczęła się po czerwcowych wyborach w 1989 roku. Juliusz Burski zostaje 1 września 1989 r. przewodniczącym Komitetu Kinematografii i rozpoczyna przekształcanie kinematografii państwowej w przemysł, którego rozwój ma zostać sprzężony z mechanizmami gospodarki rynkowej.

15 marca 1990 roku Komitet Kinematografii wydał pierwsze uchwały. Zapowiedziano likwidację Centrali Dystrybucji Filmów oraz 17 zarządzających kinami Okręgowych Instytucji Rozpowszechniania Filmów. Na miejsce OIRF-ów miało powstać 7 państwowych instytucji dystrybucji filmów, których celem miało być zapewnienie repertuaru dla kin a nie ich prowadzenie. Kina, miały zostać usamodzielnione.

Miesiąc później, 12 kwietnia 1990 roku Przewodniczący Komitetu Kinematografii wydał Zarządzenie nr 6, w którym likwidował OIRF-y, powoływał siedem Instytucji Filmowych Dystrybucji Filmów i nakazywał dyrektorom tych Instytucji w terminie do dnia 31 grudnia 1990 roku „usamodzielnienie kin” poprzez „wydzierżawienie, użyczenie, oddanie w użytkowanie, przekazanie władzom terenowym, sprzedaż (…)”. Na rynku, na którym do tej pory dominowała własność państwowa, zaczyna pojawiać się coraz więcej kin prowadzonych przez prywatne osoby na zasadach dzierżawy lub ajencji.

29 lipca 1990 roku Juliusz Burski nagle umiera. Zapoczątkowany przez niego proces reformy kinematografii, wstrząsany napięciami, które pojawiały się w rezultacie sporów politycznych o koncepcję rozwoju państwa ulega zahamowaniu.

W tym czasie całkowitemu załamaniu ulega dotychczasowy system zakupów filmów. Instytucje Filmowe Dystrybucji Filmów nie potrafiły zastąpić zlikwidowanej Centrali Dystrybucji Filmów a polska produkcja (23 tytuły w 1990 roku, 24 w 1992, 21 w 1992) nie jest w stanie w żaden sposób zapewnić kinom repertuaru. Na dodatek błyskawicznie rozwija się piracki rynek wideo. Wprawdzie w czerwcu 1990 roku Warner Bros. podpisuje kontrakt z firmą ITI a w sierpniu 1990 Columbia Picture z firmą „ Syrena Ent. Group”, ale to nie ratuje sytuacji.

Frekwencja w kinach się załamuje. O ile w roku 1990 było w Polsce 1435 kin, to w roku 1991 już tylko 960 a w 1992 ilość kin zmniejsza się do 772.

Kiniarze szukają sposobów na powstrzymanie niekorzystnych tendencji. Pojawia się pomysł branżowego spotkania, na którym będzie można wyrazić oczekiwania całego środowiska i zaproponować rozwiązanie problemów kin.

W dniach 12-14 kwietnia 1991 roku w Łodzi odbywa się I Forum „Wokół Kina”.

CHRONOLOGICZNY WYKAZ FWK: 

HONOROWE ZŁOTE BILETY ZA WYBITNE ZASŁUGI W ROZPOWSZECHNIANIU FILMÓW W POLSCE: 

Archiwum kompletowane dzięki pomocy Anny i Mirosława Morzyków, Zbigniewa Żmigrodzkiego oraz Sławomira Fijałkowskiego.