Opis filmu „Pociąg” w reżyserii Jerzego Kawalerowicza

Przypadkowo w jednym sypialnym przedziale zakwaterowano kobietę i mężczyznę. Marta (L. Winnicka) przeżywa miłosny dramat, ścigana przez histerycznego, młodszego kochanka, Staszka ( Z. Cybulski). Jerzy (L. Niemczyk), lekarz próbuje zachować zimną krew, chociaż dopiero co na stole zmarła mu niespodziewanie pacjentka. Żadne z nich nie szuka towarzystwa, ale nocna podróż sprzyja poczuciu bliskości. Pociąg wiezie tłum pasażerów nad morze. Niespodziewanie elektryzuje wszystkich wiadomość o zbiegłym mordercy i podejrzenie, że może znajdować się wśród pasażerów właśnie tego pociągu. Wzajemne obserwacje obyczajowe łączą się z chęcią zdemaskowania mordercy. Pasażerowie tego pociągu to współcześni ludzie, podszyci niepokojem powojnia, a jednocześnie spragnieni normalności. Jerzy Kawalerowicz, reżyser wniósł do Szkoły Polskiej nowoczesny styl i współczesną problematykę. Uniwersalny temat i atrakcyjna forma sprawiły, że film porównywano do thrillerów Alfreda Hitchocka, a samego reżysera nazwano pierwszym modernistycznym autorem polskiego kina. Jan Laskowski, autor zdjęć wraz z reżyserem z sukcesem wybrnęli z trudności realizacji zdjęć w ciasnej przestrzeni pociągu, osiągając efekt formalny, który nawiązywał do nowoczesnego malarstwa. Symbolem nowoczesności była reprodukcja fragmentu obrazu „Guernica” Pablo Picasso na okładce książki czytanej przez Martę w przedziale. Reżyser połączył i uszlachetnił konwencje melodramatu i thrillera, obdarzywszy poczuciem miłosnego niespełnienia więcej niż jedną parę w pociągu, a wątek kryminalny pozostawiając bez wyjaśnienia, wszak odpowiedzią była wojenna trauma. Filmowy pociąg wyruszył z dworca Łódź Kaliska, zdjęcia we wnętrzach, realizowano w wytwórni w Łodzi, a przystanek końcowy miał na Helu w Chałupach.