Dwie nieudane próby samobójcze i towarzyszące im spojrzenie Artura Barcisia otwierają i zamykają film, którego bohater nie może się pogodzić z diagnozą zaprzyjaźnionego seksuologa: nieodwracalna impotencja. Żona kardiologa Romana przekonuje go, że miłość nie sprowadza się do seksu, on podpowiada jej zwolnienie z przysięgi wierności małżeńskiej. Do kryzysu dochodzi, gdy mężczyzna odkrywa, że Hanka spotyka się od dawna ze znacznie młodszym kochankiem, Mariuszem. Nieoczywiste w filmach Kieślowskiego nawiązanie do przykazań Dekalogu rozgrywa się tu w zaskakujący sposób: Hanka jest obiektem pożądania zarówno swego męża, jak i Mariusza. Próba, na jaką wystawiają małżonkowie swoją miłość, prowadzi ostatecznie do jej oczyszczenia.

Przedostatni odcinek odsłania też metodę pracy Kieślowskiego i Piesiewicza, którzy pozwalają dojrzewać pomysłom: poszczególne filmy, choć stanowią zamknięte jednostki narracyjne, nawiązują do siebie. Roman pojawił się w cyklu Kieślowskiego już w szóstej części: o poranku Tomek, roznoszący mleko, spotyka go w drzwiach bloku – obu przecież łączy doświadczenie trudnej miłości. Przez moment widzimy Anię z siódmego filmu. Ciekawy jest wątek muzyczny, wprowadzony za sprawą czekającej na operację serca młodej śpiewaczki, przypominającej bohaterkę „Podwójnego życia Weroniki” (1991). To za jej sprawą Roman zachwyca się muzyką Van den Budenmayera, której wątek („Nymphea”) otwiera kolejne części „Dekalogu”. Holenderski kompozytor, będący postacią fikcyjną (muzykę napisał Zbigniew Preisner), powróci w „Podwójnym życiu Weroniki” i „Trzech kolorach”.

ks. Marek Lis
Uniwersytet Opolski

Nagrody:

• MFF Wenecja 1989: nagroda Young Cinema, nagroda FIPRESCI
• Międzynarodowe Spotkania Filmowe, Dunkierka 1989: Nagroda Krytyki
• World Film Festival, Montreal 1989: Nagroda Krytyki
• MFF San Sebastian, 1989: nagroda OCIC
• MFF Sao Paulo, 1989: nagroda krytyki filmowej
• Nagroda za reżyserię (przyznawana przez pismo „Ekran”) za rok 1989: Złoty Ekran
• Srebrna Taśma 1990 – nagroda Stowarzyszenia Włoskiej Krytyki Filmowej
• Nagroda Specjalna Amerykańskiego Stowarzyszenia Krytyków Filmowych NSFC 2000