Wydarzenia
Rafał Placek. Wystawa w Galerii GCF
Rafał Placek. Wystawa w Galerii GCF

„Fotografia i film to siostry”.


Gdyńskie Centrum Filmowe zaprasza na wystawę prac fotografa, który od lat staje oko w oko, za pośrednictwem obiektywu aparatu fotograficznego, z największymi postacia polskiego, i nie tylko, kina. Wernisaż wystawy zatytułowanej UNFRAMED | OBECNOŚĆ odbędzie się w poniedziałek, 9 grudnia 2019 roku, o godzinie 18.00 w Galerii GCF. Wstęp wolny.

Kuratorką wystawy jest dr Monika Zawadzka.

Wystawę można oglądać do 4 stycznia 2020 roku.

Prezentowane na wystawie fotografie zostały wykonane przez Rafała Placka w ramach projektu ‘Galeria portretów’ dla festiwalu Nowe Horyzonty w latach 2009-2016. Wraz z Maciejem Kulczyńskim i Łukaszem Gawrońskim współtworzył team osobowości twórczych corocznie podejmujących zadanie sfotografowania ludzi kina – głównie reżyserów, lecz nie było tu ograniczeń – będących gośćmi festiwalu. 

Sesje odbywały się w przestrzeniach wrocławskiego hotelu Monopol, zaś każda dochodziła do skutku wysiłkiem nie tylko fotografującego i fotografowanego, lecz całej grupy zaangażowanych ludzi (menadżerów, wolontariuszy, personelu hotelowego), których wkład organizacyjny, jak podkreśla sam autor prezentowanych fotografii, jest nie do przecenienia – a więc w tym miejscu, niemal na początku, warto im podziękować.

Fotografia i film to siostry. Pośród tzw. sztuk wizualnych są niejako osobne (z wielu powodów, o których nie warto wspominać i jednego, o którym warto) – ich inność wynika z medium, które w istocie stanowi narzędzie wizualnego zapisu. W przeciwieństwie do malarstwa, gdzie płótno w całości może odzwierciedlać wewnętrzny świat jego twórcy, nie stykając się z tym co istnieje obiektywnie inaczej niż przez swoją materialność – gdy funkcjonuje już jako przedmiot (o pewnym charakterze i wartości); fotografia i film zależą od tego co jest dla każdego widoczne (a przynajmniej tak się może wydawać) – zapisują to, co istnieje. Twórcza energia nie skupia się tu na powoływaniu bytów, lecz na szczególnym patrzeniu – znajdującym wokół wartości estetyczne, emocjonalne, koncepcyjne – i ‘chwytaniu’ ich. Można też powiedzieć, że fotografowanie (i filmowanie) jest uwięzione w ramach rzeczywistości; lub odwrotnie, iż ujmuje rzeczywistość w ramy – kadry. 

Jednak prace fotograficzne Rafała Placka, tak jak filmy prezentowane podczas festiwalu Nowe Horyzonty, delikatnie i z uporem dowodzą, że świat nie tylko nie stawia granic tym, którzy czule go obserwują, lecz inspiruje wszelkie przestrzenie wyobrażone; zaś ‘wewnętrzny świat’ fotografa (i filmowca) manifestuje się w momencie, gdy ten wybiera miejsce, moment, kadr, historię, obiekt, osobę, kąt patrzenia, światło – reagując na otaczającą przestrzeń, podejmując decyzje zanurzone w relacji do obserwowanego. Zatrzymanie pewnego stanu, w danym czasie, świetle, ruchu, umieszczenie fragmentu świata w kadrze często ma wskazywać to, co niewidzialne (lub niewidziane); obnaża patrzenie fotografującego – patrzenie, które nie wkłada w ramy, nie ogranicza, a uwalnia.

W prezentowanych na wystawie portretach płaskość studyjnego tła, któremu Rafał Placek niejednokrotnie stawiał czoła fotografując podczas innych festiwali filmowych, zastępują przestronności i zakamarki hotelu Monopol oddane do dyspozycji fotografa. Przez to rama pojęcia ‘portret’ (który jednak zdecydowanie kojarzy się z twarzą jako dominującym elementem) rozmywa się, gubi wśród wielości rozwiązań ukazujących człowieka w relacji do otoczenia. Przedmioty i architektura są tu istotne – poruszane energią ludzkiej obecności, partnerują, są punktem odniesienia. Tak powstały portrety-przestrzenie: goszczące postać, wraz z nią opowiadając; portrety-grafiki: śledzące kształty przedmiotów, sylwetki, rysunek linii na ścianach, rytm wzorów na tkaninach; portrety-płaskorzeźby: wychodzące w przestrzeń setkami niewielkich płaszczyzn, ze światłem załamującym się precyzyjnie na portretowanym – inaczej na każdej z tekstur… Z drugiej strony, wieloletnia konwencja uwikłania obecności pośród skomplikowanych układów przestrzennych rozsypuje się w pojedynczych prostych, czystych kadrach, zbudowanych niemal w całości przez twarz fotografowanej osoby.

Jednak gdy naprzeciw Rafała Placka pojawia się drugi człowiek, wszystko wokół mogłoby zniknąć, albo pojawić się, albo zmienić. Dlatego, zdaje się, fotografia portretowa jest dla niego tak szalenie ciekawym zagadnieniem. Moment kiedy ‘na pierwszy plan’ wychodzi międzyludzka relacja, gdy może powstać nić porozumienia między fotografowanym, a fotografującym – kiedy stają w świetle swoich spojrzeń, by wyjść gdzieś poza ramy – to moment fascynujący, dający obu stronom poczucie wolności i frajdy; to również początek wyzwania, które ze względu na realne ograniczenia: czasowe (to są sławni ludzie w trakcie festiwalu), przestrzenne (kreacja planu tu i szybko), fizycznym (czegoś się jednak czasem nie da) jest tym większe, a wzajemnie dzielona obecność tym cenniejsza. Możliwych rezultatów takiego spotkania są miliony.

Fotografie Rafała Placka – te dokumentujące przestrzenie ‘bez ludzi’(w projekcie zimnemorze), jak i portrety (które stanowią ogromną część dorobku fotografa) – odsłaniają jego szczególna więź z obecnością, która ma moc transformacyjną. Skupiony na dostrzeganiu obecności, lub jej śladów, chwyta istotę – to jak dalece wpływa ona na przestrzeń, jak może zbudować w obrazie całą sieć zależności. Lecz Rafał Placek robi to jakby obserwował ptaki – fotografowanie jest dla niego rodzajem negocjacji między celebracją obecności, a chęcią zapisania, które rozgrywają się w atmosferze szacunku, serdeczności, na cienkich nitkach patrzenia.

dr Katarzyna Podpora

Rafał Placek – fotograf, absolwent Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego im. Krzysztofa Kieślowskiego, mieszka i pracuje w Gdańsku. Współpracował z prasą i agencjami medialnymi, m.in. PAP, tworząc fotografię biznesową i przemysłową. Od 2009 roku portretuje ludzi filmu i teatru, m.in. podczas festiwali: MFF Nowe Horyzonty, American Film Festival, Festiwal Kina Niezależnego Off Camera, Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Festiwal Szekspirowski w Gdańsku. Jest autorem projektu zimnemorze.pl, w którym obserwuje nieustannie przekształcające się wybrzeże morza Bałtyckiego oraz wpisane w nie struktury przemysłowe.

20191209-293A1817.jpg

fb_fanpage_zdjecie_w_tle_820x312_01.jpg

fb_fanpage_zdjecie_w_tle_820x312_02.jpg

abel_ferrara.jpg

cieslak.jpg

Newsletter
Zapisz się na newsletter

* wymagane pola